(؟) آغ سونقورلو
Ağ Sonqurlu (?)

١٢٢٠-١٢٠٨ ميلاديּ واپسین فرمانروا و ملكه خاندان احمد یلیان (آغ سونقورلو) آزربايجان. بانویی از نوادگان علاءالدین. نام او، نام پدرش و پایان کارش معلوم نیست. وي پس از پدر خويش به زمامداري سلسله تركي- آزربايجاني احمد يليان اورميه - مراغه در آزربايجان جنوبي رسيدּ شهر مراغه در بخش جنوبي كوه سهند در آزربايجان جنوبي به سالهاي ١٠٢٩ از سوي تركان اوغوز فتح٬ با حمله مغولان به سال ١٢٢١ تخريب و بعدها به پايتختي موقت هلاكوخان – تا انتخاب تبريز به عنوان پايتخت ثابت و اصلي- درآمدּ گویا از سال ١٢٠٨، و پس از مرگ پسر علاءالدین، این زن فرمانروایی یافته است. نخستین خبری که از این بانوي ترك در تاریخ آمده، حضور او در رویین دز و به سال ١٢٢١ است. در این سال، مغولان به آزربایجان تاخته آن را معروض تاراج و غارت و چپاول و کشتار خود ساخته بودند. از جمله به شهر مراغه یورش بردند و چون شهر نگهبانی نداشت، به راحتی وارد شهر شده به کشتار دست زدند. در سال ١٢٢٥ که سلطان جلال‏الدین به آزربایجان آمد، مردم اهالی به شرف‏ الملک وزیر او نامه نوشته و از تاخت و تاز گرجیان و از ستم زورمداران و فرمانروایی زنان – احتمالا حکمرانی این زن در رویین دز- گله و شکایت کردند. در سال ١٢٢٧، شرف الملک رویین دز را محاصره کرد اما مدت محاصره به طول انجامید، سرانجام بانوی حاکم راضی شد که همسری شرف‏الملک را بپذیرد و دز را نیز بدو واگذارد. شرف‏الملک خواهش او را پذیرفت اما پیش از آن که کاری انجام یابد، سلطان جلال‏الدین که در عراق بود به آزربایجان بازگشت و بهتر آن دید که داماد این عروس، خود وی باشد و آن زن را به حرمسرای خود آورد. پس از این دیگر از خاندان احمد یلیان آزربايجان خبری در تاریخ نیست و محتمل است روزگار خاندان احمد یلیان نیز با این زن به آخر آمده باشد.

((سونقور -سنقر- سونقار-شونقار كلمه اى تركى به معنى شاهين و پرنده شكارى، نوعى باز كه از انواع ديگر بازها درشت تر و قوى تر است. سونقور پرنده شكارى شاهان ترك بوده و در نام برخى از شاهان ترك نيز بكار ميرفته است (باى سونقور، آغ سونقور و غيره ...). در دوره سلجوقيان، اميران شهر سونقور آزربايجان در استان فعلي كرمانشاهان نيز به نام آق سنقر معروف بوده‌اند. اين كلمه از زبان تركى وارد زبانهاى فارسى و عربى شده است.))