خانيم يئلو پو-سووان
Xanım Yelü Pu-Suvan

١١٧٨-١١٦٣ ميلادي. تركستان (قاراخيتاي). نام ديگر امپراتوريچه چئنگ تييان تاييهو از دولت قاراخيتاي. او خواهر يئلو يلييئ است كه بين سالهاي ١١٥٤ و ١١٦٤ با نام امپراتور لييااو رنزونق حكومت ميراند. ختاى، خيتاى، قتاى و.... نام طائفه اى نيمه كوچرو از مغولهاست كه در قرن ۱۰ از جنوب شرقى مغولستان حركت كرده و پس از فتح بخشى از مانچورى و شمال چين دولت لائو- لييااو را تاسيس و به مدت ۲۰۰ سال بر آنجا حاكم بوده اند. اين دولت توسط فرمانرواي خيتان، يئه-لو تا-شين پس از غلبه بر تركان قاراخانلي در سال ١١٣٧ تاسيس شد. در سال ١١٢٠ خاندان لييااو به موازات ترك شدن، نيروي بسيار يافت و قلمروش در غرب به آسياي ميانه –گسترش يافت. اين امپراتوري مغولستان، چين شمالي، قيرقيزستان و سرزمينهاي بسيار ديگري در آسياي ميانه را در بر ميگرفت. در سال ١١٤١ يئه-لو حاكميت خويش را با شكست دادن تركهاي سلجوقي ايران به رهبري سلطان سنجر از دولت تركي سلجوقيان كبير در حوالي سمرقند تحكيم كرد. دولت قاراخيتاي در حدود سالهاي ١٢٠٠ با هجومهاي دولت تركي خارزمشاهان تضعيف و در سال ١٢١٨ با حمله مغولان سقوط كرد. مغولها سيستم و نهادهاي حكومتي قاراخيتايها را اخذ كرده و در سيستم اداري امپراتوري خود بكار بردند. در زمان چنگيز خان (۱۲۲۷) مغولها نواحى شمالى چين را كيتاى، گيتاى، خيتاى ناميده اند كه به زبان تركى و روسى و... نيز وارد شده است. هنوز هم نام كشور چين به زبان روسى كيتاى ميباشد.